Thánh Tâm Chúa Giêsu trong Đời Sống Đức Tin Kitô Giáo

Trong nhiều nền văn hóa, trái tim luôn là biểu tượng vĩnh cửu của tình yêu, của cảm xúc sâu sắc và sự sống. Người ta nói về “trái tim yêu thương,” “trái tim tan vỡ,” hay “trái tim nhân ái,” v.v., để diễn tả chiều sâu con người. Thế nhưng, đối với người Kitô hữu, khi nhắc đến Trái tim Chúa Giêsu, chúng ta không chỉ dừng lại ở một biểu tượng. Trái Tim đó là một thực tại sống động của tình yêu Thiên Chúa Cha dành cho nhân loại, một tình yêu vượt lên mọi giới hạn của ngôn từ và lý trí. Quả thật, Thánh Tâm Chúa Giêsu không đơn thuần là một hình ảnh được tôn kính, mà là đỉnh cao của mạc khải, là nơi Thiên Chúa vô hình tự bày tỏ cách hữu hình và trọn vẹn nhất. Do đó, có thể nói, vai trò trung tâm của Thánh Tâm Chúa Giêsu như là mạc khải sâu sắc về Thiên Chúa Cha. Thánh Tâm bị đâm thâu của Chúa Giêsu là nguồn mạch khai sinh và nuôi dưỡng Giáo Hội. Đồng thời, Thánh Tâm Chúa Giêsu cũng là hình mẫu lý tưởng cho đời sống Linh mục của Chúa Giêsu.

1. Thánh Tâm Chúa Giêsu mạc khải Trái Tim Thiên Chúa Cha

Chúng ta cần nhận ra rằng Thánh Tâm Chúa Giêsu chính là sự hiện thân hoàn hảo của lòng thương xót vô hạn từ Thiên Chúa Cha. Mối liên hệ này đã được thấy rõ trong Cựu Ước, sau biến cố dân Israel thờ bò vàng phản bội Ngài, Thiên Chúa vẫn nghe lời Môisê cầu xin, và Ngài kiên nhẫn đồng hành cùng dân bất trung (Xh 33,18-19). Ngài đã xưng danh Ngài là Đấng “nhân hậu và từ bi, hay nén giận, giàu nhân nghĩa và thành tín” (Xh 34,5-6). Phẩm tính này của Thiên Chúa luôn được Israel kinh nghiệm trong suốt hành trình lịch sử của mình. Quả thật, Thiên Chúa luôn giữ lòng nhân nghĩa với muôn ngàn thế hệ, bất chấp sự yếu đuối và tội lỗi của con người (GLHTCG, 210; 211).

Trong Tân ước, Thánh Gioan xác tín rằng, “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi ban Con Một” (Ga 3,16). Bởi vì “chính Người đã yêu thương chúng ta, và sai Con của Người đến làm của lễ đền tội cho chúng ta” (1Ga 4,10). Chính Đức Kitô đã chết vì chúng ta, ngay cả khi chúng ta còn là những tội nhân, và đó chính là bằng chứng hùng hồn nhất về tình yêu của Thiên Chúa (Rm 5,8; GLHTCG, 604). Đây không chỉ là một sự kiện lịch sử đã qua, mà là một sự thật đang diễn ra trong cuộc đời của mỗi người chúng ta. Ai trong chúng ta cũng đã từng vấp ngã, phạm lỗi, và cảm thấy xấu hổ hay bất xứng. Nhưng chính trong những khoảnh khắc cô đơn và tuyệt vọng nhất, lòng thương xót của Thiên Chúa Cha, qua Thánh Tâm Chúa Giêsu, vẫn luôn rộng mở, ân cần mời gọi chúng ta trở về. Kinh nghiệm thiêng liêng của Thánh Luca trong dụ ngôn Người Cha Nhân Hậu đã phản ánh rất chân thực trái tim của Thiên Chúa, Đấng là Cha giàu lòng xót thương, luôn chờ đợi đứa con đi hoang trở về (x. Lc 15). Quả thật, Thiên Chúa không bao giờ mệt mỏi tha thứ cho chúng ta, nếu chúng ta thật lòng ăn năn trở về với Người.

Thánh Tâm Chúa Giêsu chính là trái tim của Thiên Chúa Cha được mạc khải cách viên mãn nhất. Thiên Chúa, Đấng vô hình, nay đã tự tỏ mình một cách hoàn hảo và trọn vẹn nơi Đức Giêsu Kitô. Thư Hip-ri khẳng định: “Thuở xưa, nhiều lần nhiều cách, Thiên Chúa đã phán dạy cha ông chúng ta qua các ngôn sứ; nhưng vào thời sau hết này, Thiên Chúa đã phán dạy chúng ta qua Thánh Tử” (Hr 1,1-2). Chưa ai thấy Thiên Chúa bao giờ, nhưng chỉ Con Một, Đức Giêsu, mới tỏ bày Cha (Ga 1,18; 1Ga 4,20). Thánh Phaolô cũng khẳng định Đức Kitô là “hình ảnh của Thiên Chúa vô hình” (2Cr 4,4), là sự tỏ hiện vinh quang Thiên Chúa (2Cr 4,6). Toàn bộ cuộc đời Đức Kitô là mạc khải về Chúa Cha, bởi như Chúa Giêsu đã nói: “Ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha” (Ga 14,9; GLHTCG, 516). Như thế, Thánh Tâm Chúa Giêsu là hiện thân hữu hình và sống động của tình yêu Thiên Chúa Cha. Tình yêu của Thiên Chúa được tỏ lộ trọn vẹn nơi Chúa Giêsu, là “Thiên Chúa Cứu Độ” (GLHTCG, 430), Người đã đến để “cứu dân Người khỏi tội lỗi của họ” (Mt 1,21). Người biết và yêu thương từng người chúng ta, và đã hiến mạng sống mình vì mỗi người. Người yêu chúng ta bằng một trái tim nhân loại, một trái tim đã bị đâm thâu vì tội lỗi chúng ta và để cứu độ chúng ta (GLHTCG, 478). Vì thế, khi Chúa Giêsu tha thứ tội lỗi, Người đã đặt các nhà cầm quyền tôn giáo vào một tình thế khó xử. Họ đã phải thốt lên: “Ai có quyền tha tội, ngoài một mình Thiên Chúa?” (Mc 2,7). Chính trong hành động ấy, Chúa Giêsu, Con Người, đã mạc khải căn tính của Người là Thiên Chúa, vì chỉ có Thiên Chúa mới có quyền tha tội (GLHTCG, 589). Trái Tim Người chính là trái tim của Thiên Chúa trong thân xác con người, là đỉnh cao của tình yêu lân mẫn.

2. Thánh Tâm Chúa Giêsu Bị Đâm Thâu: Mở Đường Cho Sự Sống

Tin mừng Gioan cho chúng ta thấy Thánh Tâm Chúa Giêsu không chỉ mạc khải tình yêu Thiên Chúa, mà chính vết thương từ cạnh sườn bị đâm thâu của Người trên thập giá đã mở đường cho sự sống mới và làm phát sinh Giáo Hội. Từ cạnh sườn bị đâm thâu của Chúa Giêsu, “máu và nước trào ra” (Ga 19,34). Hầu chắc rằng, chi tiết này không chỉ là một mô tả về mặt sinh học, mà còn mang ý nghĩa thần học sâu sắc. Thánh Gioan Kim Khẩu diễn giải sự kiện “máu và nước trào ra” theo chiều kích bí tích, khi nói rằng: “Không phải vô tình hay ngẫu nhiên mà những máu và nước tuôn trào, nhưng bởi vì Giáo Hội bao gồm cả hai thành tố này hợp lại với nhau. Những ai được khai tâm đều biết điều đó, nghĩa là họ được tái sinh bằng nước và được nuôi dưỡng bằng Thánh Thể.”[i] Cũng theo hướng này, Nhóm Các Giờ Kinh Phụng Vụ giải thích rằng: “Các bí tích, cách riêng bí tích Thánh Tẩy (nước) và bí tích Thánh Thể (máu), cũng đều bắt nguồn từ Đức Giêsu chết trên thập giá theo đức tin của Giáo Hội (x. Rm 6,4; 1Cr 11,25…).”[ii] Raymon Brown cũng chung quan điểm này khi cho rằng: “nước và máu từ cạnh sườn của Đức Giêsu là những bí tích nền tảng của Kitô giáo vốn khởi phát từ cái chết cứu độ của Đức Giêsu- thực vậy, Giáo hội được sinh ra từ cạnh sườn bị đâm thâu của Đức Giêsu.”[iii] Vậy có thể nói, Thánh Tâm bị đâm thâu của Chúa Giêsu là biểu tượng cho hai bí tích quan trọng nhất của đời sống Kitô giáo, những bí tích của sự sống mới: Bí tích Rửa Tội (nước) và Bí tích Thánh Thể (máu).

Bí tích Rửa Tội: Dòng nước chảy ra từ cạnh sườn Chúa Giêsu gợi nhớ đến dòng nước rửa tội, qua đó chúng ta được “sinh ra bởi nước và Thần Khí” để vào Nước Thiên Chúa (Ga 3,5). Hiệu quả của Bí tích Rửa tội là tẩy sạch tội nguyên tổ và tội cá nhân, được trở thành con cái Thiên Chúa, được tái sinh trong Chúa Kitô, và trở thành con cái của Họio Thánh. Đó là sự khởi đầu của một đời sống mới trong ân sủng (GLHTCG, 1277).

Bí tích Thánh Thể: Máu chảy ra biểu tượng cho máu Giao Ước Mới, máu đã đổ ra “cho muôn người được tha tội” (Mt 26,28). Trong Bí tích Thánh Thể, Đức Kitô ban chính Mình và Máu Người làm của ăn của uống thiêng liêng, là lương thực nuôi dưỡng linh hồn chúng ta trên hành trình đức tin. Qua bí tích này, chúng ta được hiệp nhất cách sâu sắc nhất với Hy tế Cứu Chuộc của Người và với chính trái tim yêu thương của Thiên Chúa Cha (GLHTCG, 1365).

Chính từ vết thương này, Giáo Hội, Hiền Thê của Đức Kitô, đã được sinh ra. Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo dạy rằng: “Chính từ cạnh sườn của Đức Kitô yên nghỉ trên thập giá đã phát sinh bí tích kỳ diệu là toàn thể Hội Thánh. Giống như bà Evà được tạo dựng từ cạnh sườn ông Ađam, Giáo Hội được sinh ra từ trái tim bị đâm thâu của Đức Kitô đã chết trên thập giá” (GLHTCG, 766; 1225). Vết đâm thâu ấy đã mở ra kho tàng ân sủng vô tận cho toàn thể nhân loại. Đó là nguồn mạch của mọi bí tích, mọi ơn phúc và sự thánh hóa mà chúng ta nhận lãnh trong đời sống đức tin.

3. Xin cho các Linh mục có được Trái Tim của Chúa Giêsu: Vị Mục Tử Thổn Thức Vì Yêu

Ngày lễ trọng kính Thánh Tâm Chúa Giêsu còn hướng tâm hồn chúng ta về các linh mục, những người đã được Chúa tuyển chọn và thánh hiến để tiếp nối sứ vụ của Người trên trần gian. Linh mục là những hiện thân sống động của Chúa Kitô giữa chúng ta, được tuyển chọn và được uỷ thác để làm cho lòng thương xót của Thiên Chúa hiện diện cụ thể qua các bí tích, đặc biệt là Bí tích Hòa Giải và Thánh Thể. Thánh Tâm Chúa Giêsu chính là khuôn mẫu lý tưởng, là kim chỉ nam cho trái tim mục tử, một trái tim thổn thức vì yêu thương đoàn chiên và hết mình vì vinh quang Thiên Chúa. Chiêm ngăm Thánh Tâm Chúa Giêsu, chúng ta được mời gọi cầu nguyện cho các linh mục của Chúa:

– Xin cho trái tim của mỗi linh mục cũng được đồng hình đồng dạng với Trái Tim đầy tình yêu thương và hy sinh của Chúa Giêsu.

– Xin cho các linh mục có được trái tim quảng đại của Chúa Giêsu với một đức ái sâu xa: Một trái tim biết “nhẫn nhục, hiền hậu, không ghen tương, không vênh vang, không tự đắc, không làm điều bất chính, không tìm tư lợi, không nóng giận, không nuôi hận thù, không mừng khi thấy sự gian ác, nhưng vui khi thấy điều chân thật. Đức mến tha thứ tất cả, tin tưởng tất cả, hy vọng tất cả, chịu đựng tất cả” (1Cr 13,4-7; GLHTCG, 1825).

– Xin cho các linh mục yêu thương những kẻ tội lỗi như Chúa Giêsu: mời những người tội lỗi vào bàn tiệc Nước Thiên Chúa, không phải để kết án mà để mời gọi họ hối cải và cho họ thấy lòng thương xót vô biên của Cha Người (Mc 2,17; GLHTCG, 545). Xin cho các linh mục luôn dang tay đón nhận những người lầm lạc, trở thành những mục tử nhân lành, thổn thức vì đoàn chiên của mình, và kiên nhẫn đưa chiên lạc về với đàn (GLHTCG ,1439).

– Xin cho các linh mục có được trái tim bị tổn thương vì tội lỗi của nhân loại: Giống như Thánh Tâm Chúa Giêsu đã bị đâm thâu vì tội lỗi chúng ta (GLHTCG, 478). Xin cho các linh mục cũng cảm nhận được nỗi đau của tội lỗi và sự xa cách Thiên Chúa nơi anh chị em mình, để các ngài có thể dâng hy lễ và lời cầu nguyện cách chân thành và khiêm cung hơn.

– Xin cho các linh mục trở nên những kênh dẫn hiệu quả của lòng thương xót: Xin Chúa ban cho các linh mục ân sủng để khi ban bí tích Hòa Giải, các ngài thực sự là khuôn mặt của Chúa Kitô nhân hậu, đem ơn tha thứ và chữa lành đến cho các linh hồn (GLHTCG, 1846). Và khi cử hành Thánh Lễ, các ngài thực sự làm cho hy tế của Chúa Giêsu được sống động, nuôi dưỡng chúng ta bằng Mình và Máu Thánh Người, và làm cho Thánh Tâm Người được tôn vinh (GLHTCG, 1365).

Kết Luận

Thánh Tâm Chúa Giêsu là trung tâm của đức tin Kitô giáo, nơi tình yêu Thiên Chúa Cha được mạc khải cách trọn vẹn nhất. Đó là tình yêu có khả năng làm tan chảy những trái tim chai đá, tình yêu mời gọi hối cải và ban ơn tha thứ vô điều kiện. Hôm nay, chúng ta không chỉ chiêm ngắm Thánh Tâm Chúa Giêsu mà còn được mời gọi noi gương Người, để trái tim của chúng ta cũng trở nên giống trái tim của Người – một trái tim biết yêu thương, tha thứ, và phục vụ. Đặc biệt, chúng ta hãy tha thiết cầu nguyện cho các linh mục, để các ngài luôn được tràn đầy tình yêu của Thánh Tâm Chúa Giêsu, trở thành những mục tử đích thực, mang lòng thương xót của Thiên Chúa đến cho mọi người.

[i] Brooke Foss. Westcot, The Gospel According to St. John: A Re-Issue of a Famous Commentary (London: James Clarke & Co., LTD., 1958), 285.

[ii] Các Giờ Kinh Phụng Vụ, Kinh Thánh (NXB Tôn Giáo, 2011), 2396.

[iii] Raymon E. Brown, The Gospel and Epistles of John: A Concise Commentary (Minnesota: The Liturgical Press, 1988), 95.