Bạn biết gì về Thứ Sáu Tuần Thánh?
Phụng vụ
Bạn biết gì về Thứ Sáu Tuần Thánh?
Thứ Sáu Tuần Thánh là một ngày khủng khiếp nhất trong năm. Bạn đã xem phim “The Passion of the Christ” (Cuộc Khổ Nạn của Chúa Giêsu) chưa?
Thứ Sáu Tuần Thánh là ngày mà Chúa Giêsu chịu sự bất công oan sai nhất: bị phản bội, bị chế nhạo, bị nhục nhã, rồi bị giết chết bằng cách chịu đóng đinh vào Thập Giá – loại hình phạt tệ nhất dành cho các tử tội dạng “đại ca” thời đó. Tiếng Anh gọi Thứ Sáu Tuần Thánh là Good Friday – Thứ Sáu Tốt Lành. Thứ Sáu Tuần Thánh có là Ngày Tốt Lành không? Sao người ta sợ Thứ Sáu ngày 13 vậy?
Tại sao người ta cho rằng cái chết của Chúa Giêsu là ngày TỐT LÀNH trong khi lại là ngày Đại Tang của Kitô giáo?
Thứ Sáu Tuần Thánh đã được hoạch định:
Từ đầu, Thiên Chúa đã biết những gì sẽ xảy ra nên Ngài đã hoạch định phương cách. Ngài hóa thân làm người để giải quyết tất cả mọi khúc mắc. Chúng ta đã biết điều này, đúng không? Nhưng đôi khi chúng ta bỏ lỡ Phụng Vụ ngày Thứ Sáu Tuần Thánh. Thiên Chúa biết rõ: “Mọi sự đã hoàn tất” (Ga 19:30).
Khi Chúa Giêsu trở nên của lễ cứu chuộc, tất cả đã xong. Những gì còn dở dang cũng được hoàn tất. Cái chết của Ngài là “chất xúc tác” làm cho mọi điều nên trọn. Sự sống lại, Chúa Thánh Thần hiện xuống, sự tái lâm của Chúa Giêsu. Khi cái chết xảy ra, mọi thứ khác cũng được thực hiện theo cách nhìn của Thiên Chúa. Chúng ta được mời gọi hướng thượng để được vào Nước Trời. Ngài muốn chúng ta hy vọng sự sống lại và mong đợi ngày Ngài tái lâm. Ngài đã hoàn tất mọi sự, không còn gì dở dang. Sự chết không còn quyền gì đối với linh hồn chúng ta, vì mọi sự đã hoàn tất. Tội lỗi không còn có thể làm chúng ta dơ bẩn khi Thiên Chúa nhìn chúng ta, vì mọi sự đã hoàn tất.
Ngày duy nhất không có Thánh Lễ
Ngày Thứ Sáu Tuần Thánh hợp với truyền thống cổ xưa: Không có Thánh Lễ – tức là không có truyền phép Thánh Thể. Tuy nhiên, Thánh Thể vẫn được giữ từ Thánh Lễ hôm trước, và chúng ta vẫn được đón nhận Thánh Thể. Các bí tích khác vẫn được cử hành trong trường hợp khẩn cấp, như rửa tội cho người hấp hối hoặc xức dầu cho người bệnh nặng. Nghi thức an táng được cử hành nhưng không có đàn hát hoặc chuông.
Chúa Giêsu bị phản bội hai lần
Lần thứ nhất là Tông đồ Giuđa Ítcariốt. Ông nhận 30 đồng bạc, tiền “bán đứng” Thầy mình, ở một góc tối trong Vườn Ghếtsimani, nơi Chúa Giêsu thường tới cầu nguyện vào ban đêm. Lúc đó Giuđa thay đổi ý định, nhưng không thể được. Vì thất vọng, Giuđa đã treo cổ tự kết liễu đời mình. Lần thứ hai là Tông đồ Phêrô. Chỉ vài giờ sau khi Chúa Giêsu bị bắt, ông đã sợ nên chối phăng là không biết Thầy Giêsu khi có người nhận ra ông là người đi theo Chúa Giêsu. Ông không chối một lần mà chối tới ba lần. Khi bị dẫn đi, ánh mắt Chúa Giêsu đã nhìn Phêrô với ánh mắt nghiêm nghị và đầy lòng trắc ẩn.
Sự phản bội đã biến đổi Phêrô
Sau khi thấy ánh mắt Chúa Giêsu, Phêrô sợ hãi và hoảng hốt vì tính hèn nhát của mình, ông bật khóc ăn năn. Ông được Chúa tha thứ và can đảm rao giảng Tin Mừng. Bài giảng của ông vào ngày lễ Ngũ Tuần đã khiến 3.000 người xin được rửa tội. Ông trở nên giáo hoàng tiên khởi và chịu tử đạo tại Rôma. Khi người Rôma đóng đinh ông vào thập giá, ông cảm thấy mình không xứng với Chúa Giêsu nên xin được đóng đinh ngược. Quân lính đã lật ngược thập giá theo ý ông muốn. Hằng trăm năm sau, các Kitô hữu bị bách hại đã bí mật đến viếng mộ Thánh Phêrô, và rồi Kitô giáo được công nhận thời Hoàng đế Constantine. Hài cốt Thánh Phêrô được cải táng về Đền thờ Thánh Phêrô. Ngày nay, Vatican lưu giữ những gì được tin là hài cốt Thánh Phêrô, được phát hiện những năm trước đây tại hầm mộ bên dưới bàn thờ của đền thờ này.
Không ăn uống gì từ 12 giờ tới 15 giờ
Ăn chay và kiêng thịt là truyền thống ngày Thứ Sáu Tuần Thánh. Tại sao? Vì đây là ngày Thiên Chúa bị phản bội, hạ nhục, hành hạ, mỉa mai bởi chính đám người mà mới vài ngày trước tung hô vạn tuế Ngài, rồi giết chết Ngài như một tên tội phạm. Truyền thống nói rằng Chúa Giêsu bị treo Thập Giá từ trưa cho tới 3 giờ chiều. Đây là khoảng thời gian nắng gay gắt. Đây cũng là khoảng thời gian tồi tệ nhất trong lịch sử nhân loại. Thiên Chúa đã ban cho chúng ta ơn cứu độ, nhưng chúng ta đã rũ bỏ. Để nhớ ba tiếng đồng hồ ghê rợn này, nhiều người nhịn ăn uống bất cứ thứ gì. Tại sao? Để than khóc chính mình, để đền tội mình, để thông phần đau khổ với Chúa Giêsu, đặc biệt là để sám hối về những lần chúng ta đã hèn nhát, không dám đứng lên bảo vệ sự thật, không dám đấu tranh chống lại bất công, hoặc không dám tuyên xưng niềm tin vào Đức Giêsu Kitô là Đấng cứu độ.
Thứ Sáu Tuần Thánh: Tôn kính Thánh Giá
Trong Giáo Hội Công giáo, Thứ Sáu Tuần Thánh không cử hành Thánh Lễ, nhưng có nghi thức tôn kính Thánh Giá để tưởng niệm cuộc khổ nạn và sự chết của Chúa Giêsu. Nghi thức này thường được cử hành lúc 3 giờ chiều, giờ Con Thiên Chúa trút hơi thở trên Thánh Giá. Tuy nhiên, vì hoàn cảnh, có thể cử hành trễ hơn, nhưng phải trước 9 giờ tối.
Thứ Sáu Tuần Thánh: Tử thần chiến bại
Thứ Sáu Tuần Thánh là ngày ảm đạm, ngày đại tang, nhưng lại là ngày tốt lành vì Con Thiên Chúa đã hoàn tất mọi sự. Chính cái chết của Ngài khiến Tử Thần phải bó tay, đành thua cuộc. Kẻ thù vẫn tìm cách hãm hại chúng ta, muốn kéo chúng ta về phe chúng, nhưng chúng không thể chiến thắng vì chúng đã thua Con Thiên Chúa.
Thứ Sáu Tuần Thánh: Khởi đầu phục sinh
Thứ Sáu Tuần Thánh là khởi đầu của sự chết, nhưng cũng chính là khởi điểm của sự phục sinh. Alleluia, Chúa Giêsu đã sống lại vinh quang!
Người ta sợ Thứ Sáu ngày 13 vì người ta thấy trong Bữa Tiệc Ly có 13 người: Chúa Giêsu và 12 môn đệ. Giuđa Ítcariốt là người phản bội, bị coi là người mang “bí số” 13. Đừng dị đoan nhảm nhí mà "sợ" ngày này. Thứ Sáu nào cũng tốt lành, Thứ Sáu Tuần Thánh càng tốt lành hơn!
TRẦM THIÊN THU Chuyển ngữ từ Beliefnet.com
Vài chỉ dẫn trong ngày Thứ Sáu Tuần Thánh
Thứ Sáu Tuần Thánh là ngày Giáo hội Công giáo tưởng niệm cuộc thương khó của Đức Giêsu Kitô. Hầu hết các tín hữu Kitô khác cũng tưởng niệm trọng thể cuộc thương khó vào ngày này.
Theo Tin mừng, Đức Giêsu bị Giuđa phản bội vào đêm Bữa Tiệc Vượt Qua được tưởng nhớ trong ngày Thứ Năm Tuần Thánh. Tản sáng hôm sau khi Đức Kitô bị bắt, họ điệu Đức Giêsu đến ông Cai-pha, một tư tế có quyền bính. Cai-pha kết tội Đức Giêsu vì những lời nói phạm thượng của Đức Giêsu khi cho mình là Con Thiên Chúa. Từ đó Đức Giêsu được đem đến cho tổng trấn Philatô.
Philatô đã tra hỏi Đức Giêsu nhưng không tìm thấy bất cứ lý do nào để kết án Ngài. Thay vào đó, ông đề nghị giới lãnh đạo Do Thái cứ đem ông Giêsu đi mà xử theo luật của các ông. Nhưng ngoài luật Rôma, họ không thể xử tử Đức Giêsu, vì thế họ đã nại đến Philatô để giết đức Giêsu.
Philatô lại truyền dẫn Đức Giêsu đến cho vua Hêrôđê và vua này cũng chẳng thấy tội nào nơi Đức Giêsu và ông ấy cho giải Người lại với ông Philatô. Philatô tuyên bố Giêsu vô tội và rửa tay để tỏ ý ông ta vô can trong vụ ông Giêsu, nhưng đám đông thì vẫn hung tàn nhốn nháo. Để đề phòng cuộc bạo loạn và bảo đảm chức vị của mình, Philatô đã miễn cưỡng đồng ý kết tội Giêsu và tuyên án Đức Giêsu bị đóng đi vào thập giá. Đức Giêsu bị kết án với lời tuyên bố chính Ngài là Vua dân Do Thái.
Trước khi hành quyết Đức Giêsu, Ngài chịu đòn roi vốn là tục lệ thông thường khiến nạn nhân yếu nhược trước khi bị đóng đinh vào thập giá. Đóng đinh vào thập giá là một cách hành quyết đau đớn và được người Rôma áp dụng. Bản án ấy chỉ dành cho những phạm nhân nguy hiểm và thông thường bản án này không được áp dụng đối với những ai là cư dân Rôma, phụ nữ và chiến binh.
Trong khi bị đánh đòn, các lính tráng đã hành hạ đức Giêsu, kết một vòng gai làm vương niệm cho Ngài và nhạo báng Ngài.
Sau khi bị đánh đòn, Đức Giêsu bị thúc dục vác thập giá đến nơi hành quyết tại đồi Canvê. Trong khi vác thập giá, Ngài đã ngã xuống đất ba lần và lính tráng Rôma bắt ông Simon Kyrênê vác thập giá đỡ Đức Giêsu.
Tại ngọn đòi Canvê, Đức Giêsu bị đóng đinh vào thập giá cùng với hai tên trộm cướp, mỗi người một bên còn Đức Giêsu thì ở giữa. Một trong hai tên gian phi ấy đã ăn năn hối hận tội lỗi của mình và đón nhận Đức Kitô trong lúc ở bên cạnh Đức Giêsu trên thập giá. Ông Philatô cho viết một tấm bảng và treo trên thập giá như ám chỉ Đức Giêsu là một phạm nhân; bảng đó có ghi: “Giêsu Nadarét, Vua dân Dothái.”
Suốt những giờ sau cùng của Đức Kitô trên thập giá, bóng tối bao trùm mặt đất. Người ta lấy miếng bọt biển có thấm đầy dấm, buộc vào cành hương thảo rồi đưa lên miệng Đức Giêsu.
Trước khi chết, Đức Giêsu nói những lời sau cùng này: “Lạy Cha, Lạy Cha, sao Cha nỡ bỏ con?” Lời này là lời mở đầu của thánh vịnh 22 và nó thường được dùng để thuật lại những dòng thánh thi nhằm công bố một sứ điệp lớn lao. Hiểu một cách đúng đắn thì những lời sau cùng của Đức Giêsu như một bài ca chiến thắng khải hoàn. Sau đó bọn lính lấy giáo đâm vào cạnh sườn Người để chắc rằng Người đã chết.
Khi Đức Giêsu trút hơi thở cuối cùng, đất rung đá vỡ, mồ mả bật tung. Mặt trời ngưng chiếu sáng. Bức màn chướng trong Đền Thờ bị xé ngay chính giữa.
Sau những sự kiện lạ thường của ngày hôm ấy, thi hài Đức Giêsu được hạ xuống khỏi thập giá, rồi Ngài được đặt vào ngôi mộ đục sẵn trong núi đá và được an táng theo tập tục người Do Thái.
Những sự kiện của ngày Thứ Sáu Tuần Thánh được tưởng niệm trong những chặng đàng thánh giá. Người Công giáo trong suốt Mùa Chay và đặc biệt là thứ Sáu Tuần Thánh thường đi lại 14 chặng đáng thánh giá với nhiều tâm tình thiêng liêng.
Trong Giáo Hội Công Giáo, thứ Sáu Tuần Thánh là ngày giữ chay kiêng thịt. Theo truyền thống thì ngày này không có thánh lễ và không cử hành bí tích Thánh Thể. Tuy nhiên phụng vụ vẫn được cử hành và có rước lễ từ Mình thánh Chúa của ngày Thứ Năm Tuần Thánh. Rửa tội, xưng tội và xức dầu bệnh nhân có thể vẫn được cử hành, nhưng chỉ trong vài hoàn cảnh đặc biệt. Nhà thờ không giật chuông. Các bàn thờ để trống.
Bầu không khí trầm lắng và thánh thiêng được giữ cho tới đêm vọng Phục Sinh.
Phạm Đình Ngọc S.J. chuyển ngữ từ catholic.org