Ban Đại Diện Tư Pháp Và Tòa Án Hôn Phối

ĐẠI DIỆN TƯ PHÁP

Để chia sẻ và giúp Đức Giám Mục Giáo phận trong việc quản trị giáo phận, Giám Mục Giáo Phận sẽ thành lập Ban Tư Pháp nhằm giúp ngài thi hành quyền tư pháp, cụ thể là trong việc xét xử các vụ kiện tụng trong đời sống sinh hoạt của giáo phận, đặc biệt là việc thiết lập toà án hôn phối để xét xử các khang nghị liên hệ đến tính bất thành của Hôn Nhân Công Giáo. Thông thường, Giám mục sẽ bổ nhiệm vị Đại Diện tư pháp chiếu theo Giáo luật điều 1420 §1. Vị Đại Diện Tư Pháp là người được chia sẻ quyền tư pháp thông thường của Giám Mục Giáo Phận khi nhận chức vụ này.

Với quyền tư pháp thông thường, Vị Đại Diện Tư Pháp thiết lập một toà án duy nhất cùng với Giám Mục Giáo Phận để xét xử các vụ án trong Giáo Hội (đ. 1420 §2), đồng thời Vị đại Diện Tư Pháp cũng xin Đức Giám Mục bổ nhiệm các thành phần trong ban Tư Pháp gồm: Thẩm Phán (đ.1421) Hội Thẩm (đ. 424), Dự Thẩm (đ.1428), Công Tố Viên (đ.1430), Bảo Hệ Viên (đ.1432) và Công Chứng Viên (đ.1437). Nên biết, Đại Diện Tư Pháp là đại diện của Giám mục trong việc thi hành quyền tư pháp, nên các phán quyết của Đại Diện Tư Pháp không thể được khiếu nại nơi Giám Mục Giáo Phận, nhưng thay vào đó việc chống lại phán quyết của Đại Diện Tư Pháp phải được trình lên toà kháng án, thông thường là Toà án của Tổng Giáo Phận hoặc một toà án của một giáo phận khác được Giám Mục Giáo Phận chỉ định theo giáo luật. Cũng nên biết, khi toà giám mục khuyết vị, mọi nhiệm vụ được uỷ thác cho các vị Tổng Đại Diện hay các Đại Diện Giám Mục Giáo phận đều chấm dứt, ngoại trừ nhiệm vụ đã được uỷ thác cho vị Đại Diện Tư Pháp. Giám Quản giáo phận không thể giải nhiệm đại diện tư pháp. Khi vị Giám mục mới nhận Giáo phận, vị Đại Diện tư pháp cần được ngài xác nhận lại (đ.1420 §5).

TOÀ ÁN HÔN PHỐI

Toà án hôn phối cấp giáo phận được Giám mục giáo phận thiết lập để xét xử các vụ án liên hệ đến tính bất thành của hôn nhân và uỷ quyền cho Vị Đại Diện Tư Pháp thi hành quyền xét xử này theo qui tắc của giáo luật (đ.1419). Toà án Hôn phối sẽ không được xét xử bất cứ vụ án nào, nếu không có đơn thỉnh cầu do người có lợi ích hay do công tố viên, chiếu theo quy tắc của Giáo luật (đ.1501).

Toà án Hôn nhân của Giáo phận chỉ nhận đơn của những người có năng cách kháng nghị hôn nhân khi họ có một trong các điều kiện sau:

a) đã cử hành hôn nhân tại một trong các nhà thờ trực thuộc Giáo Phận Phú Cường;

b) có cư sở hoặc bán cư sở tại một trong các giáo xứ thuộc Giáo Phận Phú Cường;

c) có phần lớn các chứng cớ về hôn nhân của họ được thu thập tại Giáo Phận Phú Cường.

Nhũng người có năng cách xin kháng nghị hôn nhân bất thành là: một trong hai người phối ngẫu; là Công tố viên, khi sự bất thành của hôn nhân đã trở thành công khai, nếu không thể thành sự hoá hoặc không thích hợp nếu thành sự hoá (x. GL 1674) 

Cách thức nộp đơn cho toà án Hôn Phối là các nguyên đơn cần liên hệ với cha xứ tại nơi mình có cư sở hoặc bán cư sở hay nơi mình đã được cử hành bí tích hôn phối để được ngài hướng dẫn làm đơn. Các cha xứ chỉ nhận chuyển đơn về Toà Án Hôn phối sau khi cân nhắc chắc chắn rằng hôn nhân đã đỗ vỡ không còn sửa chữa được, đến nỗi không thể tái lập đời sống chung vợ chồng. 

Khi nhận được đơn xin kháng nghị về tính bất thành của hôn nhân, Toà án hôn phối sẽ xúc tiến việc điều tra và xét xử theo qui tắc của Giáo Luật.