CÂY NHO - Chúa Nhật V Mùa Phục Sinh - Năm B (Ga 15,1-8) | Từ ngữ Kinh Thánh

TỪ NGỮ KINH THÁNH
CÂY NHO
CHÚA NHẬT V MÙA PHỤC SINH - NĂM B
(Ga 15,1-8)

“Thầy là cây nho, anh em là cành …” (Ga 15,5)

Cây nho, tiếng Do thái là gepen và tiếng Hy lạp là ampelos. Cây nho và việc trồng nho vì có vị trí quan trọng trong đời sống người Do thái, nên chiếm ảnh hưởng mạnh trong ngôn ngữ biểu tượng của Kinh Thánh. Israel là gốc nho Thiên Chúa bứng từ Ai Cập đem trồng tại đất Canaan, cành lá lan rộng khắp nơi. (Tv 80,9-12). Đây là cây nho được Thiên Chúa trồng và chăm sóc (Is 5,1-4). Nếu rút lại phúc lành đặc biệt, Thiên Chúa bỏ rơi vườn nho (Tv 80,13t Is 5,5t)

Gốc nho là hình ảnh của sự khôn ngoan (Hc 24,17), biểu trưng hiền thê của người công chính (Tv 128,3), là Moab (Gr 48,32) là Sêdêkias. Trong Tân Ước, vườn nho được dùng trong dụ ngôn những người thợ làm vườn nho (Mt 20,1-16) và trong dụ ngôn những tá điền sát nhân (Mt 21,33-46). Dụ ngôn cây nho và cành nho cho thấy sự cần thiết phải liên kết với Chúa Giêsu (Ga 15,1-8)

Israel là cây nho được tuyển chọn, nhưng đã thoái hóa và trở nên cằn cỗi (Gr 2,21 8,13) nên sẽ bị nhổ bỏ đi và bị chà đạp (Gr 5,10 12,10). Dân bất trung với Thiên Chúa (Ed 19,10-14 15,6t) hoặc một vị vua phản bội với giao ước đã ký kết (Ed 17,5-19) đều được so sánh như một cây nho tốt tươi nhưng rồi bị khô héo và bị đốt cháy. Nhưng điều mà Israel đã không thể dâng cho Thiên Chúa, thì Chúa Giêsu lại thực hiện được. Người là cây nho chính hiệu, xứng danh là Israel đích thực được Chúa Cha vun trồng, chăm sóc và tỉa cành để sinh nhiều hoa trái (Ga 15,1t Mt 15,13). Thật thế, Người đã sinh hoa kết quả bằng việc tự nguyện hiến dâng mạng sống, đổ máu mình ra làm chứng cho tình yêu cao cả (Ga 15,9.13.10, 10t.17). Trong mầu nhiệm Thánh Thể, rượu nho sẽ nên dấu chỉ của máu giao ước mới và vĩnh cửu, giúp ta hiệp thông với tình yêu của Chúa Giêsu và ở lại trong Người (Mt 26,27tt Ga 6,56 15,4-9t)

Chúa Giêsu là cây nho đích thực, chúng ta là cành (Ga 15,5). Nói cách khác Người là thân mình, chúng ta là chi thể. Trong Hội Thánh Người, tức là thân thể mầu nhiệm mà Chúa Giêsu Kitô là Đầu, chúng ta được hiệp thông với Người. Không có sự hiệp thông này, chúng ta sẽ như cành lìa cây và sẽ bị khô héo và chỉ còn bị quăng vào lửa mà đốt đi (Ga 15,4). Vậy mà toàn thể nhân loại được mời gọi hiệp thông với Người (15,16) và chia sẻ niềm vui với Người (15,8-11).

 “Thầy là cây nho thật” (Ga 15,1)

Cây nho mang lại những chùm trái. Người ta trồng nho để bán rượu. Chúa Giêsu Kitô mô tả mình là “cây nho thật”, là nguồn sức sống và lớn mạnh của các tín hữu.

Cây nho là hình ảnh của hòa bình và an toàn: “Giuđa và Israel được an cư, mỗi người dưới cây nho và cây vả của mình” (1V 5,5 2V 18,31 // Is 36,16 Mk 4,4 Dcr 3,10).

Có những luật lệ trong việc trồng nho, như phải nghỉ ngày thứ bảy, năm thứ bảy là năm đất nghỉ” (Lv 25,1-5) và cứ bảy tuần năm là năm toàn xá, không được gieo gặt hái nho (Lv 25,8-12)

Thiên Chúa chăm sóc Israel như trồng “cây nho hảo hạng, cây nho thuần chủng” nhưng nó “lại thoái hóa thành những cành nho tạp chủng” (Gr 2,21 x. 2V 4,38-40).

Việc phá hại cây nho là hình phạt: “Ta quyết sẽ thu về, không để trái nào trên cây nho, không để trái nào trên cây và, cả lá cây cũng phải héo tàn, vì Ta sẽ trao chúng những kẻ qua đường” (Gr 8,13 x. Tv 78,42-47 105,27-33 80,16 Is 7,23 16,8-9 17,10-11 24,5-7 32,9-13 Gr 5,14-17 Hs 2,12 Nk 2,2 Kg 2,19).

Chúc lành cho cây nho: “Đây là hạt giống bình an; cây nho sẽ cho quả, đất sẽ sinh hoa lợi và trời sẽ đổ sương...” (Dcr 8,12 x. Đnl 8,7-8 Ge 2,22 Ml 3,11).

Cây nho trong giấc mơ và những lời tiên báo:

- Hai người bạn tù với ông Giuse đã có những giấc mơ. Ông Giuse giải thích cho người mơ thấy cây nho... sẽ được phục chức (St 40,13).

- Tổ phụ Giacóp chúc phúc cho ông Giuđa: “Ngươi buộc lừa con của mình vào gốc nho, buộc lừa con của mình vào cây nho qúy. Ngươi lấy rượu giặt áo, lấy máu trái nho giặt áo choàng. Mặt ngươi sẫm hơn rượu, răng ngươi trắng hơn sữa” (St 49,12).

Cây nho trong các dụ ngôn: không muốn từ bỏ rượu để “đu đưa trên cây cối” (Tl 9,12-13 x. Is 5,1-2 Ed 17,1-10 Ga 4,5-11).

Cây nho và những quy chiếu ví von: “Hiền thê bạn trong cửa trong nhà khác nào cây nho đầy hoa trái” (Tv 128,3 x. St 49,22: Giuse là cây sai quả; Đnl 32,31-33 G 15,31-34 Dc 7,8 Is 34,4 Gr 48,32 Ed 15,1-6 Hs 14,7).

Israel được mô tả như một cây nho (Hs 10,1 Tv 80,8-17 Gr 2,21 6,9)

Chúa Giêsu là cây nho thật, như chính Người quả quyết: “Thầy là cây nho thật, và Cha Thầy là người trồng nho. Cành nào gắn liền với Thầy mà không sinh hoa trái, thì người chặt đi, còn cành nào sinh hoa trái, thì Người cắt tỉa cho nó sinh nhiều hoa trái hơn...” (Ga 15,1-8).